Wampir. Biografia symboliczna – Maria Janion

Opublikowany Autor blogksiazki

Wampir. Biografia symboliczna Maria Janion

Mit wampiryczny doczekał się w Anglii, we Francji i w Niemczech wielu opracowań. Ukazano w nich rozmaite aspekty wampiryzmu uznanego za najpotężniejszy mit literacki XX wieku. Aleksander Dumas napisał w swoim Wampirze prorocze słowa: „Dokądkolwiek pójdziemy, będzie zawsze szedł za nami”. Książka Marii Janion przedstawia drogi, którymi poruszał się wampir w kulturze europejskiej XIX i XX wieku, oraz odpowiada na pytanie, jakie elementy mitu wampirycznego najsilniej oddziaływały na wyobraźnię mieszkańców Europy. Podjęta przez autorkę próba scalenia rozproszonych wątków kulturowych ujmuje przy tym temat w rozległych rejestrach: od aspektu antropologicznego po historyczny, od folklorystycznego po literacki i filmowy, a także psychologiczny czy – zwłaszcza – psychoanalityczny.

Mit wampira uchodzi za jeden z najbardziej powszechnych i wiecznotrwałych. Romantycy nie mieli co do tego wątpliwości. Charles Nodier nazywał go „najbardziej uniwersalnym spośród naszych przesądów”. Aleksander Dumas wskazywał wręcz na prześladowczy charakter wampira: „Dokądkolwiek pójdziemy, będzie zawsze szedł za nami”.
Współcześni badacze podzielają to przekonanie. Jean-Paul Roux, autor książki o mitach i symbolach krwi, utrzymuje z mocą: „Nie ulega wątpliwości, że powrót zmarłych, którzy łakną krwi i przychodzą po nią na ziemię, był i pozostanie ideą uniwersalną” Michel Meslin, pisząc o wyobrażeniach fantastycznych, podkreśla głębokość wierzenia zakorzenionego w psychologii zbiorowej, że istnieją duchy utrzymujące stosunki z ulepionymi śmiertelnikami, ssące ich krew, a nieraz pożerające ciała. Clive Leatherdale w ksiące o Draculi Brama Stokera dowodzi, że „uniwersalność wiary w regeneracyjną moc krwi i w życie po śmierci powoduje w konsekwencji, że ich kombinacja – czyli wampiryzm – objawia się jako także uniwersalna”. Tenże badacz, utrzymując, że legendy o umarłych, przychodzących pijących krew ludzką, znajdują się
w prawie każdej kulturze, cytuje Leonarda Wolfa, również z książki o Draculi: „Wampiry ukazywały się wszędzie tam, gdzie ludzie krwawili”.

Jedna odpowiedź na Wampir. Biografia symboliczna – Maria Janion