Książka Holoubek. Rozmowy Małgorzaty Terleckiej-Reksnis wydawnictwa Prószyński i S-ka zawraca Czytelnika do teatralnej przeszłości. W książce przeczytamy o tajemnicach życia aktorów teatralnych, przedwojennym Krakowie ale i koszmar wojny. Ciekawie przedstawione są interpretacje znanych dzieł teatralnych, np.: „Dziadów” z 1968 roku. Pokazane są również związki między teatrem a polityką w XX wieku, a bliżej relacje między aktorami a komunistami.
Skąd wzięła się ta książka? Moje rozmowy z Gustawem Holoubkiem toczyły się niespiesznie w różnych miejscach, latach, sytuacjach i kontekstach. U ich podstaw tkwiły bezinteresowność – rozumiana jako brak dziennikarskich doraźnych efektów – oraz chęć przysłuchiwania się i przyglądania aktorowi nie tylko na scenie, ale także poza nią. Mówi się, że dziennikarz ma przywilej pobierania edukacji publicznie, jest wybrańcem, któremu dano możliwość bezustannego dokształcania się w kontakcie z autorytetami. Nikt nie nauczył mnie o teatrze więcej niż Gustaw Holoubek.
Postanowiłam te rozmowy zapisywać, to znaczy zatrzymywać i przenosić w inny czas. Dla Gustawa Holoubka był to czas otwarty, niespełniony, ciągle jeszcze potencjalny. W trakcie pisania tej książki nagle się zamknął. Spełnił. I słowa, które były naszą żywą rozmową, wymianą, zamieniły się w jednostronne świadectwo. Czego? Zachwytu.
Holoubek. Rozmowy, Małgorzata Terlecka-Reksnis – fragment:
– I co dalej?
– Nie mam pomysłu na dalej. Nigdy go zresztą nie miałem. Niczego nie planowałem według jakichkolwiek koncepcji czy recept. Nigdy nie miałem takiego poczucia w sobie, że trzeba zrobić to, potem tamto i dojść do tego, i wtedy osiągnę cel. Żyłem z dnia na dzień i do tej pory tak żyję. Oczywiście objawia się jakaś perspektywa, ale nie stosuję się do niej zbyt ściśle. Widzę to jako pewną wadę, którą ktoś mógłby nazwać nieodpowiedzialnością lub swoistą niedojrzałością. Tak jest, jestem w pewnym sensie niedojrzały.
Ale ja tego nie żałuję, po prostu nie mógłbym inaczej żyć. I moje wyobrażenia o sprawach ostatecznych też mają cechę dziecięcej niedojrzałości. Chciałbym zobaczyć Pana Boga, który siedzi na tronie, wszystko o mnie wie, zna mnie w sposób szczególny, i świętego Piotra, który otwiera furtkę w niebie i wpuszcza cnotliwych, a wypędza grzesznych. Chciałbym do końca wytrwać w tym mniemaniu. Ponieważ powrót do rzeczywistości byłby dla mnie zabijający.
Małgorzata Terlecka-Reksnis
Dziennikarka, współpracowała z „Twoim Stylem”, „Rzeczpospolitą” i „Zwierciadłem”. Jest autorką czteroodcinkowego filmu dokumentalnego o Gustawie Holoubku, cyklu wywiadów ze światowymi aktorami oraz serii portretów polskich artystów. Obecnie związana z Zakładem Teatru i Widowisk w Instytucie Kultury Polskiej UW. Pracuje nad monografią artystyczną Gustawa Holoubka. Jej książka to zapis wieloletnich rozmów z wybitnym aktorem prowadzonych przy stoliku w kawiarni Czytelnika, w Teatrze Ateneum oraz podczas wyjazdów do Krakowa i Zakopanego.
Gustaw Holoubek (ur. 21 kwietnia 1923 w Krakowie, zm. 6 marca 2008 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser i pedagog, dyrektor teatrów, prezes SPATiF, członek Polskiej Akademii Umiejętności, poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji, senator I kadencji. Publikacje:
* Teatr jest światem – Wydawnictwo Literackie, 1986
* Wspomnienia z niepamięci – Muza, 1999
Inne publikacje o Gustawie Holoubku:
* Maria Czanerle, Gustaw Holoubek. Notatki o aktorze myślącym – Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1972
* Gustaw Holoubek, Teatr Ateneum, 1997
* Gustaw Holoubek czyta „Doktora Faustusa” Tomasza Manna, Biblioteka Gazety Wyborczej, 2007