Samotność w mieście. Linoryty Mariana Jędrzejewskiego

Opublikowany Autor blogksiazki

Katalog wystawy prezentowanej w Muzeum Śląskim od września do października 2009 roku.
Marian Jędrzejewski był chorzowianinem. Urodził się w 1937 roku. Techniki linorytu nauczył się na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku w działającej w katowickim ognisku plastycznym pracowni graficznej prowadzonej przez wybitnego artystę, a zarazem świetnego pedagoga Stefana Suberlaka.

Wizjonerski charakter grafik Jędrzejewskiego zauważył już Alfred Ligocki w Artystach dnia siódmego, poświęcając jemu i Janowi Nowakowi rozdział zatytułowany Wyprawa na pogranicze. Ligocki po raz pierwszy zauważył, że pomiędzy tradycyjną sztuką naiwną a tak zwaną plastyką „oświeconą”, polegającą na świadomym korzystaniu z rozwiązań formalnych sztuki wysokiej bądź naśladownictwie impresjonizmu, a więc z natury odtwórczą, istnieje obszar „niezbyt gęsto zaludniony”, w którym znajdują się twórcy samorodni o nieprzeciętnej wyobraźni, intuicyjnie posługujący się językiem plastyki współczesnej.

Omawiając twórczość Jędrzejewskiego, Ligocki zwrócił uwagę przede wszystkim na jego „zurbanizowaną wyobraźnię”, polegającą na ukazywaniu stylizowanej architektury miast. Są to miasta wyśnione, miasta nadrealne, tajemnicze i melancholijne. Gdyby Jędrzejewski studiował historię sztuki, zdawać by się mogło, że jest zafascynowany koncepcją malarstwa metafizycznego Giorgio de Chirico lub realizmem magicznym Carla Willinka. Ale Jędrzejewski historii sztuki nie studiował…

W 1971 roku Ligocki pisał, że Jędrzejewski niestety nie osiągnął należytego rozgłosu, mimo iż jest wybitnym grafikiem. Myśl tą powtórzyła, już po śmierci grafika, Krystyna Kaczko w katalogu jego pierwszej indywidualnej wystawy prezentowanej w Muzeum w Chorzowie. Cichy, skromny i jakże samotny człowiek nie odszedł jednak bez śladu. Pozostawił po sobie około pięćdziesiąt linorytów, które stanowią bardzo cenne nabytki kolekcji muzealnych. A on sam być może majaczy pośród sylwetek spacerujących po ulicach urojonych miast. Zmarł w 2001 roku.