Przyzwyczailiśmy się do obrazu historii jako logicznie ze sobą powiązanego ciągu wydarzeń prowadzącego do określonych, dających się przewidzieć skutków. Taki pogląd zawdzięczamy pracy historyków, którzy porządkują fakty i starają im się nadać jakiś sens. Ale czy jest to obraz prawdziwy? Przecież historia tworzy się również obecnie. Czy w bieżących wydarzeniach zauważamy logiczny ich rozwój i dążenie do określonego celu?
W swojej książce James Burke pokazuje, że w tym pozornie uporządkowanym obrazie przeszłości pominięto jeden niezwykle istotny czynnik – rolę przypadku. Często dzięki przypadkowym spotkaniom, zasłyszanym mimowolnie informacjom dochodzi do przełomowych odkryć, które zmieniają bieg historii i są postrzegane później jako efekt wytrwałego dążenia ludzkości do osiągnięcia ustalonego celu. Jeszcze częściej mamy do czynienia z sytuacją odwrotną, gdy zdawałoby się bardzo obiecujące dzieło czy rozwiązanie techniczne okazuje się ślepym zaułkiem donikąd nie prowadzącym. "Przyczyny i skutki" Jamesa Burke’a każą nam się właśnie nad tym wszystkim zastanowić.