Panowie herbaty

Opublikowany Autor blogksiazki

Panowie herbaty, czwarta powieść Helli S. Haasse, którą oddajemy do rąk polskich czytelników, opowiada o kolonialnej przeszłości Holandii. Akcja obejmuje lata 1869-1918, a rozpoczyna się na dobre, gdy Rudolf Kerkhoven stawia stopę na jawajskiej ziemi, stanowiącej w owym czasie część Holenderskich Indii Wschodnich. Młody mężczyzna z głową pełną ideałów postanawia wziąć w długoletnią dzierżawę ogromne tereny, na których zamierza uprawiać kawę i herbatę. Z czasem rozkręca interes i doprowadza plantację do rozkwitu, rodzina jednak bez entuzjazmu obserwuje jego poczynania. Kiedy Rudolf poznaje piękną i mądrą Jenny Roosegaarde Bisschop i zakochuje się w niej z wzajemnością, sądzie, że jego życie wkracza w nowy, wspaniały etap. Tymczasem po ślubie odizolowana w jawajskim interiorze, zmęczona brakiem i interesującego towarzysza i powtarzającymi się ciążami kobieta zaczyna zdradzać coraz silniejsze objawy stanu, który jej otoczenie nazywa eufemistycznie nerwowością. Jednocześnie pogłębia się zatarg między Rudolfem a jego krewnymi.
Powieść Helli S. Haasse odznacza się przenikliwością psychologiczną; znakomicie łączy nowoczesną, oszczędną narrację z epicką akcją rodem z XIX-wiecznej literatury. Aktorka opowiada historię prawdziwą, a interpretację postaci i zdarzeń opiera na zachowanych dokumentach, między innymi na fotografiach i lisach udostępnionych jej przez potomków rodziny Kerkhovenów. W dorocznym plebiscycie Fundacji na rzecz Propagowania Czytelnictwa (CPNB) uznano Panów herbaty za najlepszą książkę wydaną w Holandii w 1992 roku.

Hella S. Haasse urodziła się w 1918 roku w Batawii, czyli obecnej Dżakarcie. Pierwsze dwadzieścia lat spędziła w Holenderskich Indiach Wschodnich. Potem udała się na studia do Amsterdamu. Zadebiutowała tomikiem poezji w 1945 roku. Pierwsza jej powieść Urug ukazała się w roku 1948 anonimowo, jako upominek rozdawany w trakcie Tygodnia książki (ekranizacja 1993, wydanie polskie 1997). Od tego czasu autorka wydała ponad dwadzieścia książek, przeważnie powieści. Często nazywana pierwszą damą literatury niderlandzkiej, zajmuje się także eseistyką i krytyką literacką. W latach 1961-2004 została uhonorowana sześcioma różnymi nagrodami za całokształt twórczości. W Polsce nakładem Noir sur Blanc ukazały się trzy jej powieści: Urug (1997), Niebezpieczny związek albo listy z Daal en Berg (2002) i Drogi wyobraźni (204)