Pierwsze w Polsce tak szerokie wydanie notatek, powstałych na przestrzeni blisko dwudziestu lat, które prawdopodobnie miały wejść do planowanej przez pisarza „naukowo opracowanej teorii twórczości literackiej”. Praca ta – będąca połączeniem silva rerum z zalążkiem podręcznika stylu i kompozycji – stanowi niejako klucz do warsztatu prozatorskiego Bolesława Prusa. Jest prócz tego niedocenioną kopalnią wiedzy o jego poglądach estetycznych i filozoficznych, jak również rzadkim dokumentem znajomości dyscyplin naukowych, z socjologią i psychologią na czele. Wstęp i opracowanie Anna Martuszewska