Praca ta jest naturalną kontynuacją poprzedzających ją publikacji dotyczących pedagogiki kultury.
Dziś problematyka ta znalazła trwałe miejsce w rzeczywistości pedagogicznej i budzi wciąż duże zainteresowanie. Nagromadziło się też wokół niej wiele kontrowersji. Dotyczą one przede wszystkim współczesnej tożsamości pedagogiki kultury traktowanej przez jednych jako prąd, kierunek, a przez innych jako subdyscyplina, a także pojmowanie kultury, jej roli i prezentowanych przez nią wartości w życiu człowieka. Czy ma to być wąskie ujęcie kultury ograniczone do sfery symbolicznej, czy szerokie uwzględniające wszystkie jej kategorie oraz poziomy tzw. kulturę elitarną (wysoką) i kulturę masową, popularną (niską)? Jest to istotny, choć nie nowy problem.
Temat rozważań zwieńczony prezentowaną publikacją jest wynikiem przeświadczenia o wysokiej randze edukacji akcentującej antropologiczno – humanistyczne ujmowanie kultury podkreślanej we wszystkich międzynarodowych raportach i aktach prawnych?
Plon został zaprezentowany w trzech blokach tematycznych. Pierwszy, zatytułowany Pedagogika kultury pytania o jej współczesną tożsamość, rozpoczyna wypowiedź Tadeusza Lewowickiego, który wskazuje na podstawowe zadania pedagogiki kultury. Do najistotniejszych zalicza podtrzymywanie ideałów i wartości humanizmu oraz chlubnych tradycji w budowaniu więzi między ludźmi. Jako drugi obszar działalności i zadanie wymienia poszukiwanie związków między pedagogiką a kulturą traktowaną jako świat człowieka i świat wartości. Postuluje postawienie pytań o kanon wiedzy i kanon wartości, co jest zadaniem niebagatelnym ze względu na możliwości proponowania rozwiązań dzięki praktyce edukacyjnej?
Drugi blok tematyczny zatytułowany Charakter współczesnej kultury i relacje człowiek kultura otwiera tekst Dzierżymira Jankowskiego odnoszący się do świata kultury jednostki. Autor przypomina i uzasadnia, że człowiek wyrasta i rozwija się w określonej kulturze, z której może korzystać, ale która też jest dla niego wyzwaniem, zaproszeniem do uczestnictwa i dialogu z samym sobą. Jego zdaniem, pełne osobiste autentyczne i podmiotowe zaistnienie w kulturze?
W trzecim bloku tematycznym: Kształcenie ? edukacja. Od teorii do praktyki zamieszczono teksty ukazujące rożne formy szeroko pojętego kształcenia, wynikające zarówno z założeń teoretycznych pedagogiki kultury, jak i potrzeb edukacyjnych. Krystyna Chałas zwraca uwagę na interesujące metody i formy rozbudzania zainteresowań rożnymi dziedzinami kultury, a także na stymulowanie aktywności młodzieży. Wymienia, m.in. jako szczególnie istotne, metody "świadectwa wartościom", projekty oraz klasy autorskie. Postuluje podjęcie badań nad dydaktyką edukacji kulturowej w aspekcie integralnego wychowania człowieka?
Współczesnemu rozwojowi pedagogiki kultury będą z pewnością towarzyszyły dalsze dyskusje, a nawet spory, czego swoistym przykładem są publikowane teksty. Oby lektura ich, daleka wprawdzie od wyczerpania bogatej i złożonej problematyki, skłaniała do bardziej pogłębionej refleksji teoretycznej i owocowała przemyślaną efektywną praktyką edukacyjną. W czasach współczesnych jest to powinność szczególna przypisana pedagogice kultury, jak słusznie przypomina Tadeusz Lewowicki. Wierzę, że tak będzie.
Janusz Gajda