Zadaniem niniejszego przewodnika jest przedstawienie spotykanych na drzewach i krzewach leśnych uszkodzeń liści i igieł, gałęzi i pnia oraz innych objawów mogących świadczyć o przebiegających w lesie szkodotwórczych procesach chorobowych.
Przewodnik ma służyć pomocą w znalezieniu odpowiedzi na pytania dotyczące przyczyny zaobserwowanych zmian i informować o ewentualnych zagrożeniach z nimi związanych. Przy tym w zasadzie nie zawiera opisu biologii szkodliwych owadów czy grzybów i sposobów ich zwalczania, bo jest to zadanie licznych fachowych podręczników oraz „Instrukcji ochrony lasu".
Opisywane objawy, przedstawione na zdjęciach przywoływanych w tekście, jak i zamieszczone informacje identyfikacyjne zaprezentowano według następującego schematu:
Co obserwować?
Objawy: opis uszkodzenia, zjawiska.
Gatunek drzewa/krzewu: wymieniono gatunki, których dotyczą uszkodzenia.
Okres obserwacji: podano okresy, w jakich najlepiej obserwować uszkodzenia, zjawiska itp.
Przyczyna/sprawca: określono przyczynę choroby lub podano nazwę sprawcy uszkodzenia.
Podobne objawy: określono przyczynę lub nazwę sprawcy uszkodzeń podobnych do omawianych.
Znaczenie gospodarcze: zaznaczono, czy obserwowane uszkodzenia mają, a jeśli tak, to na ile istotny, wpływ na stan lasu.
Szybkie rozpoznanie sprawcy i prawdopodobnej skali występujących w lesie zjawisk o charakterze patologicznym jest bardzo ważne w ochronie lasu. Wynikające stąd zadania mieszczą się w zakresie obowiązków gospodarzy lasu, niemniej, jako nacechowane z reguły niecałkowitą przewidywalnością skutków ingerencji człowieka w ekosystemy leśne, w dynamiczny, bogaty świat żywej przyrody, wyróżniają się wysokim stopniem trudności wymagającym prawdziwie profesjonalnego kunsztu.