Współczesne postawy wobec religii ulegają istotnym zmianom – od religijności pogłębionej, mistycznej, podbudowanej duchowym przeżyciem wiary, przez religijność tradycyjną, mało refleksyjną, także selektywną i wybiórczą, po procesy sekularyzacji i zanik potrzeb religijnych. Pluralizm religijny, łatwość nawiązywania kontaktów z wierzeniami odległymi od rodzimej tradycji prowokują pytania o prawdziwość i poprawność interpretacyjną własnej religii lub o uniwersalność przekazu religijnego warunkowaną duchowym wymiarem człowieczeństwa.
Czy i na ile oraz w jakim wymiarze dawne formy religijności i duchowości są nadal obecne w swoich współczesnych przejawach? Jakie są wzajemne relacje między religijnością a duchowością? Jak przejawia się współcześnie duchowość, jakie są jej formy wyrazu? Czy duchowość jest nowym paradygmatem w socjologii religii, czy może odrębną subdyscypliną – socjologią duchowości?
Autorskie teksty tej zbiorowej publikacji pokazują złożoność i wieloaspektowość interdyscyplinarnej problematyki wpisującej się w ogólny tytuł książki Religijność i duchowość – dawne i nowe formy. Zapraszamy do refleksyjnego namysłu nad wieloma wątkami podjętymi przez autorów tego tomu. Ufamy, że w gronie adresatów niniejszej publikacji znajdą się nie tylko osoby naukowo poszukujące odpowiedzi na pytanie o kierunki światopoglądowych przewartościowań we współczesnym świecie, ale także zwykli czytelnicy, dla których religijność i duchowość stanowi istotny aspekt ich własnej tożsamości.
Z Wprowadzenia, s. 7 i 16