Katarzyna II (właściwie Sopie Auguste Anhalt-Zerbst) ur. 1729 r., zm. 1796 r.
Znana jako Katarzyna Wielka, żona cara Piotra III (wcześniej była żoną księcia holsztyńskiego Piotra Ulryka). W 1762 r. po pór roku panowania Piotra dokonała przewrotu pałacowego i ogłosiła się cesarzową Rosji.
Podziwiana przez zachodnich filozofów za mądrość, umiłowanie wiedzy i sprzyjanie oświeceniu, w rzeczywistości rządziła niezwykle twardą ręką. Zezwoliła szlachcie na handel chłopami i zsyłanie buntowników na Syberię, krwawo stłumiła bunty chłopskie i kozackie.
Umocniła stanowe państwo absolutystyczne. W okresie jej rządów powierzchnia Rosji znacznie się zwiększyła.
Katarzyna II była bardzo aktywna w sprawach polskich. Przy jej poparciu królem Polski został faworyt carycy, stolnik litewski, Stanisław August Poniatowski. Za ten przywilej zapłacił dużo zarówno on, jak i Polska. Katarzyna II stała się aktywną uczestniczką rozbiorów Polski.