Prezentowany tom jest pierwszym efektem realizacji szczerego projektu poświęconego rozwijaniu koncepcji kulturowej teorii literatury. W tej fazie celem naszym było po prostu uchwycenie zmian zaszłych we współczesnej refleksji teoretycznoliterackiej oraz ukazanie ich skutków dla zrozumienia zarówno kluczowych kategorii, jak terytorium i statusu obecnej (i przyszłej) kulturowej – już faktycznie – teorii literatury.
Jest ona kulturowa, ze względu ma osadzenie jej założeń, narzędzi i przedmiotu tyleż w historycznym polu kultury, co i w antropologicznej wiedzy o niej; jest teorią, bo zachowuje ambicje formułowania prawidłowości o badanych zjawiskach, ich tendencjach rozwojowych oraz naturze relacji między – (a zwłaszcza tran-) kulturowych (i trans- dyscyplinowych); pozostaje też teorią literatury, gdyż jej obiekt centralny (czy prototypowy) stanowi dalej literatura – i w wielości swych dotychczasowych znaczeń, i w postaci oraz sensach nowych, aktualnie urzeczywistnianych.
Uczestnikami tego przedsięwzięcia byli przede wszystkim członkowi i członkinie Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki UJ oraz zaprzyjaźnieni z nami badacze i badaczki z sąsiednich katedr, którzy dołączyli do nas później zainteresowani samą problematyką. Dwuczęściowa kompozycja tomu odpowiadać ma intuicyjnie uchwytnym przemianom wewnątrz oraz wokół teorii literatury, pojętej w klasycznie nowoczesnej jej postaci. Stąd część pierwsza zawiera artykuły obrazujące przemiany kluczowych pojęć i problematyk tradycyjnie rozumianej teorii literatury; część druga natomiast – pojęcia i problematyki niemieszczące się w tych ramach.