Nazwą Kulturkampf określa się walkę między światopoglądem laickim a zdominowanym przez Kościół światopoglądem religijnym, która toczyła się w Niemczech po zjednoczeniu. Nazwy tej użył po raz pierwszy światowej sławy anatom, antropolog i lekarz Rudolf von Virchow w przemówieniu wygłoszonym w pruskiej Izbie Posłów 17.01.1873 r. Walka z Kościołem występowała w Niemczech wszędzie tam, gdzie wpływy uzyskiwali liberałowie, dążący do podporządkowania Kościoła państwu. Autor omawia sytuację w Niemczech po zjednoczeniu, różnice między światopoglądem konserwatywnym i liberalnym, położenie Kościoła katolickiego przed wybuchem kulturkampfu, ustawodawstwo kulturkampfu, jego przebieg w Prusach i w innych państwach niemieckich, oraz przyczyny, które złożyły się na jego zakończenie.